Viðburðir og starfsemi árið 2010

Þórbergssetur hefur nú á fimmta starfsári sínu sannað tilverurétt sinn sem menningarsetur í sveit á Íslandi með öfluga starfsemi allt árið. Með undirritun rekstrarsamnings við mennta- og menningarmálaráðuneyti Íslands hefur Þórbergssetur fengið þá viðurkenningu að vera eitt af þremur rithöfundasöfnum Íslands og gegnir þar með mikilvægu hlutverki sem ein af menningarstofnunum Íslands.

Helstu verkefni á árinu 2010 eru eftirfarandi:

• Félagsfundur Samtaka sögutengdrar ferðaþjónustu var haldinn í Þórbergssetri dagana 15 – 16 janúar 2010.
• Heimsókn skiptinema Háskóla Íslands í Þórbergssetur 20. febrúar
• Á afmælisdegi Þórbergs 12. mars kom Samkór Hornafjarðar í heimsókn og flutti söngdagskrá. Þórbergssetur var með stutta dagskrá um ála og lesnar voru álasögur úr bókum Þórbergs Þórðarsonar.
• Opið var í Þórbergssetri yfir páskana og fjölmargir gestir lögðu leið sína í setrið að skoða sýningar og njóta þjónustu. Lesið er úr verkum skáldsins yfir málsverðum þegar það á við. Einnig haldin stutt fræðsluerindi um náttúru, mannlíf og umhverfi fyrir erlenda ferðamenn. Þar er m.a. bent á harða lífsbaráttu í nálægð við óvægin náttúruöfl, þjóðtrú, örnefni og sögur tengdar þeim.
• Helgina 10. – 11. apríl var haldin árleg bridge- og hrossakjötsveisla í Þórbergssetri, sem um 50 manns sóttu hvaðanæva af landinu.
• Alls dvöldu fimm gönguhópar og einn bókmenntahópur á Hala og í Þórbergssetri í maí, allir þessir hópar fengu leiðsögn eða fræðslu um umhverfið og mannlífið, lesið var úr verkum Þórbergs og veitingar voru beint frá býlinu Hala, Jöklableikja, Halalamb og annar þjóðlegur heimagerður matur.
• Hópur nýútskrifaðara leiðsögumanna dvaldi á Hala 16. maí og fékk fræðslu og leiðsögn um staðinn.
• Undir Hornafjarðarmána, söguþing sagnfræði og þjóðfræðinema Háskóla Íslands var m.a. haldið í Þórbergssetri föstudaginn 21. maí, en síðan var haldið austur eftir sýslunni og endað á Höfn í Hornafirði.
• Fræðimenn dvöldu í fræðaíbúð viku í senn, m.a. nemar frá Listaháskóla Íslands að vinna verkefni tengt Þórbergssetri, nemar í bókmenntafræði við Háskóla Íslands o.fl.
• Nemendur í umhverfis- og auðlindahóp Háskóla Íslands komu í heimsókn 4. júní og nutu fræðslu og þjóðlegra veitinga.
• Opnuð var ný sýning, Fjallasýn. samvinnuverkefni með Skriðuklaustri, málverk og textar um Öræfajökul auk myndasýningar um gönguferðir á Öræfajökul.
• Kór Mosfellssveitar og kirkjukórar Skeiða og Gnúpverjahrepps komu í heimsókn í Þórbergssetur í maí, nutu fræðslu og veitinga og sungu nokkur lög við góðar undirtektir heimamanna.
• Njálumót var haldið í lok maí, þar leiddu saman hesta sína Bjarni E. Sigurðsson og Fjölnir Torfason og fjölluðu um m.a um Hornfirðinga í Njálu. Fjölnir og Bjarni mættust síðan á Hvolsvelli í lok ágúst og héldu áfram umræðu sinni um Njálu á hinni raunverulegu Njáluslóð.
• Þórbergssetur var áfram með forystu fyrir söguslóðaverkefni. Undirbúið var gerð skiltis við Svínafell í Öræfum.
• Þórbergssetur stóð fyrir tónleikum í Kálfafellsstaðarkirkju á Ólafsmessu 29. júlí ásamt sóknarpresti Séra Einari G . Jónssyni og voru þeir vel sóttir. Að þessu sinni voru það þau Guðný Guðmundsdóttir og Peter Maté sem heilluðu um 50 áheyrendur með fiðlu og píanóleik. Í lok dagskrár var farið í heimsókn að völvuleiði í landi Kálfafellsstaðar og gömul saga um Völvuna á Kálfafellsstað og mátt hennar rifjuð upp.
• Málþing haustsins var alþjóðlegt þing tengt söguverkefninu og bara heitið Landnám norrænna og keltnestkra manna á Íslandi. Málþingið var vel sótt og fyrirhugað er að halda verkefninu áfram sem samstarfsverkefni milli Írlands, Skotlands og eyjanna í kring, Færeyja og Noregs. Ferðast var með fyrirlesara um söguslóðir í héraðinu, staldrað við á merkum sögustöðum og gestur nutu góðrar sögustundar á Djúpavogi með útsýni til Papeyjar.

DAGSKRÁ

Laugardagur 2. október

10:00 Setning: Dr. Þorvarður Árnason forstöðumaður Háskólaseturs Hornafjarðar

10:10 Dr. John Sheehan : Dicuil, the Navigatio and the Faroes: an archaeological perspective.

11:00 Kaffihlé

11:10 Dr. Kristján Ahronson, Pap-names, papar and the archaeology of early medieval monasticism: Implications and questions for early Iceland nd its north Atlantic context

12:00 Matarhlé

13:00 Marteinn Sigurðsson, The Meaning of Papýli: Some Problems and Possibilities

14:00 Heimsókn í Papbýli

17:00 Kaffi

17:30 Sögusýning í Þórbergssetri,umræður

19:30 Hátíðarkvöldverður  

Sunnudagur 3. október

10:00 Dr. Gísli Sigurðsson: Írsk áhrif á Íslandi. Hvaða máli skipta þau?

11:00 Kaffihlé

11:10 Dr. Andrew Jennings: 'Echoes of Dalriata in Iceland'

12:10 Hádegisverður

13:10 Samstarf, samantekt : Þorvarður Árnason og Soffía Auður Birgisdóttir fjalla um hugmyndir að áframhaldandi samstarfi

14:30 Ráðstefnuslit

• Málþingið er hugsað sem upphaf á rannsóknarsamvinnu íslenskra og erlendra fræðimanna sem mun standa fyrir nokkrum málþingum og ráðstefnum; meðal annars er áætlað að halda stóra alþjóðlega ráðstefnu á Suðausturlandi árið 2013 eða 2014. Vinnuheiti rannsóknarinnar er VIKINGS AND CELTS IN SOUTH-EAST ICELAND: SAGAS, SOURCES AND SOCIETIES og markmiðið er að kanna möguleg tengsl Suðausturlands við nágrannalöndin – Færeyjar, Orkneyjar, Írland, Skotland og Noreg – á þeim tíma sem Ísland var numið. Nálgunin verður þverfagleg og leitað verður eftir samvinnu forleifafræðinga, sagnfræðinga, bókmenntafræðinga, málvísindamanna, mannfræðinga og þjóðfræðinga.

Um fyrirlesara:

John Sheehan er fornleifafræðingur við Háskólann í Cork á Írlandi og hefur rannsakað minjar um papa og frumkristni í Færeyjum. Kristján Ahronson er Vesturíslendingur og fornleifafræðingur við háskólann í Bangor í Wales. Marteinn Sigurðsson er norrænufræðingur við Kaupmannahafnarháskóla. Gísli Sigurðsson er rannsóknarprófessor við Árnastofnun, Háskóla Íslands. Andrew Jennings er rannsóknar-prófessor við Center for Nordic Studies á Orkneyjum.

• Þórbergssetur ásamt Mál og menningu gaf út bókina In the Footsteps of a storyteller, a litterary walk with Þórbergur Þórðarson. Bókin er á þýsku og ensku og eru þar textar á gönguleiðum umhverfis Þórbergssetur.
• Þórbergssetur gaf líka út lítinn bækling, A Wedding in Suðursveit og When I got pregnant, þýðingar á ensku á þessum tveimur sögum úr verkum Þórbergs
• Áætlað er að um 6000 manns hafi sótt sýningar í Þórbergssetri árið 2009 og amk. 20.000 komið í húsið.
• Forstöðumaður var með móttöku, kynningu og leiðsögn fyrir fjölmarga hópa og sérstakur starfsmaður var ráðinn í sumar til að sinna leiðsögn og afgreiðslu gesta á sýningar
• Egill Helgason kom í heimsókn og tók upp langt innslag í þátt sinn Kiljuna sem var sýnt alþjóð miðvikudaginn 27.október.
• Julian Darcy prófessor í enskum bókmenntum hefur lokið við að þýða bókina Steinarnir tala á ensku og verið er að leita að útgefanda. Þýðing á Íslenskum aðli á þýsku er lokið og vonandi kemur sú bók út fyrir næsta sumar.
• Bókin Meistarar og lærisveinar eftir Þórberg Þórðarson var gefin út fyrir tilstilli Soffíu Auðar Birgisdóttur bókmenntafræðings. Þar er um að ræða handrit eftir Þórberg Þórðarson sem var inn á Þjóðarbókhlöðu og hann hafði lagt frá sér án þess að fullklára það. Mikill fengur er að útgáfu þessarar bókar og varpar hún ljósi á margt í lífi Þórbergs sem áður hefur verið hulið.
• Fræðimenn hafa dvalið á Hala í fræðiíbúð viku í senn í október og nóvember Soffía Auður Birgisdóttir og Þóra Sigríður Ingólfsdóttir, unnið að doktorsritgerð u Þórberg og ritgerð í námi í stjórnunarfræðum. Fornleifafræðingarnir Birna Lárusdóttir og Elín Ósk Hreiðarsdóttir vinna við bók um menningarminjar og fornleifaskráningu, Guðrún Helgadóttir og Helgi Thorarenssen kennarar á Hólum vinna við könnun á bleikjueldi og rannsóknir á hestamennsku og Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir vinna við útgáfu á bók með bréfum til Þórbergs.
• Starfsmannahópur frá Skýrr kom í menningarheimsókn í nóvember. Hópurinn naut fræðslu og leiðsagnar m.a. fræðsluerindi um bleikjueldi og skoðunarferð, fræðslu um Suðursveit, fræðslu um Þórberg, upplestur úr verkum Þórbergs, þjóðlegt efni og frásögur Steinþórs á Hala, og heimsókn á sýningu. Hópurinn naut sérstakra veitinga með hráefni frá Hala í kvöldverð og morgunverð og fylgdu sögur um framleiðslu og matargerð með réttunum.
• Í desember var rólegt í Þórbergssetri, einstaka erlendir gestir komu við og nutu heimagerðra og þjóðlegra veitinga.
• Unnið er að útgáfu texta á ensku, þýsku og frönsku um sýninguna, Textarnir verða í harðspjaldablokk og verða aðgengilegir erlendum ferðamönnum í byrjun árs 2011

Ljóst er að öflug starfsemi Þórbergsseturs er að skila samfélaginu í Austur Skaftafellssýslu nýrri vídd í ferða- og atvinnumálum sem tengist menningarferðaþjónustu og þá ekki síður fræðandi ferðaþjónustu. Fjölmargir erlendir og innlendir ferðamenn koma á staðinn og njóta dvalar og fræðslu og nærast á þjóðlegum mat úr héraði.

Þórbergssetur hefur tvær vefsíður, www.thorbergssetur.is sem er kynning á Þórbergssetri og www.thorbergur.is sem er fræðslusíða um Þórberg Þórðarson, Suðursveit og annað það er varðar starfsemi Þórbergsseturs.